Wonen, werken, bouw en vervoer

Wonen, werken, bouw en vervoer

  • Woningbouw en vervoer moeten snel worden opgepakt, onder centrale aansturing door Ministerie van Ruimte (was Volkshuisvesting, wegbezuinigd).
  • Ministerie van Ruimte zet grote lijnen uit, regisseert en investeert. Provincies en gemeenten is het niet gelukt, door wirwar van belangen. Bestuurlijk snel oplossen en ondertussen beginnen met investeren; geen tijd verliezen.
  • Duurzaamheid van woningen en pfas- en andere milieumaatregelen eindelijk regelen
  • Samen met bouw- en installatiesector investeren in innovatie in bouwtechniek en duurzame woningen.
  • Buiten de grote steden in alle kernen goede basisvoorzieningen (post, bank, supermarkt, bibliotheek, zorg) en snelbussen direct naar bedrijventerreinen. Daarmee spreiding over Nederland, lagere huizenprijzen, minder files.
  • Bestaande kantoorgebouwen en winkelpanden die definitief leeg blijven (als het stof van corona definitief is neergedaald) versneld ombouwen naar woningen. De woningnood is hoog, dus indien nodig ombouwen voor tijdelijke bewoning voor studenten, immigranten e.a.
  • Kantoorgebouwen worden bij nieuwbouw of grote verbouwing verplicht flexibel ingericht. Mogelijke ombouw naar woningen moet worden ingebouwd.

Wonen en woningbouw

Partij Helder visie op wonen

In onze duurzame visie (uitgewerkt in ons Deltaplan Duurzaamheid Hoofdstuk 2) nemen gemeenten buiten de Randstad een belangrijke plek in. Het uitgangspunt is dat we gemeenten en grote wijken zoveel mogelijk gaan transformeren in zelfvoorzienende duurzame clusters voor wonen, werken en produceren, incl. lokale landbouw en kleinschalige veeteelt en de energieopwekking. Vanuit deze visie worden worden (ook kleine) gemeenten optimaal ingericht met service-centra voor basisdiensten voor alle leeftijden: post, bank, supermarkt, bibliotheek, kinderopvang, zorg en kleine bedrijvenhubs waar nodig. Glasvezel, 5G en laadpalen worden dan misschien wel daar juist als eerste aangelegd.

Energieopwekking: zoveel mogelijk dichtbij, op ‘eigen dak’ en onderling ‘ruilen’ of gemeenschappelijke energieopwekking en -opslag,  en warmtesystemen waar mogelijk. En deels kunnen we nu ook natuur en landbouw al dichterbij de grotere clusters brengen met de ontwikkeling van verticale landbouw en -bossen in en om steden (in feite in een soort flatgebouwen met landbouw of natuur).

Wij verwachten dat daardoor een betere spreiding zal plaatsvinden van wonen en werken over heel Nederland. Het is immers recent gebleken dat je met teams over de hele wereld kunt samenwerken met digitale middelen. Dan zou toch een betere spreiding in ons kleine landje geen probleem moeten zijn. Daarmee zal het woon-werkverkeer afnemen en de huizenprijzen in de Randstad dalen. En ouderen en ongeletterden kunnen beter overal in Nederland leven.

Beleid

Ook hier zullen we samen met bouwsector, NS en andere vervoerders de achterstand moeten inhalen die de afgelopen 10 jaar is ontstaan. En gezien de beperkte ruimte die we in Nederland hebben, moeten we dat ‘met beleid’ doen!

Woningbouw en vervoer moeten snel worden opgepakt, onder centrale aansturing door Ministerie van Ruimte (was Volkshuisvesting, wegbezuinigd; zie hiervoor ook de visie in ons Deltaplan Duurzaamheid Hoofdstuk 2). Provincies en gemeenten is het namelijk niet gelukt, door wirwar van belangen. Het Ministerie van Ruimte zet grote lijnen uit, regisseert en investeert. Ook zal zij pfas- en andere milieumaatregelen eindelijk moeten regelen; niet weer met pleisters maar met lange termijn maatregelen. Duurzaamheid van woningen wordt een basisvoorwaarde.

Leegstand in Noord- en Oost-Nederland

Om de woningnood in drukbevolkte delen van Nederland op te lossen, is het landelijke  beleid gericht op bouwen, bouwen, bouwen. Grote delen van Noord- en Oost-Nederland hebben te maken met andere uitdagingen, die vragen om andere oplossingen. Leegstand en verpaupering dreigen, de vraag naar geschikte huizen voor jongeren,  gezinnen en senioren groeit en het voorzieningenniveau daalt. Corporaties hebben daar onvoldoende middelen en mogelijkheden om hun woningvoorraad te transformeren en noodzakelijke investeringen te doen in buurten, wijken en dorpen. Onze visie sluit daar goed bij aan, want Partij Helder wil daar juist in investeren. Het gaat hierbij niet alleen om het leefbaar houden van deze regio’s, want ze zijn nodig om Nederland duurzaam in te kunnen richten. (Zie hierboven.)

Woningmarkt

De nood was de afgelopen jaren hoog op de woningmarkt. De prijzen stegen buiten het bereik van starters en modale inkomens. Meer huizen bouwen werd vaak genoemd als oplossing; daarbij werden de financiële oorzaken van hoge huizenprijzen over het hoofd gezien. Buitenlandse investeerders kochten vorig jaar (2019) voor zeven miljard aan Nederlandse woningen op, met gevolgen voor woningprijzen en voor de huren.

Het kan zijn dat de economie weer snel aantrekt en dat de huizenprijzen alleen maar stijgen. Er is ook een kans (IMF, Centraal PlanBureau) dat de economie een tijd niet meer groeit of zelfs krimpt, en er tijdelijk grote werkeloosheid zal zijn. De huizenprijzen zullen dan waarschijnlijk dalen. Ook zijn er al maatregelen genomen om het kopen van huizen door investeerders minder aantrekkelijk te maken en voor starters juist aantrekkelijker, die dat effect mogelijk nog zullen versterken. En daarmee wordt de woningmarkt aantrekkelijker voor starters en middeninkomens.

Het omzetten van de hierboven genoemde visie uit ons Deltaplan zal ook leiden tot een betere spreiding van wonen en werken over heel Nederland.

Hopelijk zal de prijs van huizen dan steeds meer gebaseerd zijn op vraag en aanbod door burgers, en minder door speculatie van investeerders. Een dergelijke prijscorrectie klinkt goed, maar we zullen wel de huizenbezitters mogelijk moeten ondersteunen waarvan het huis dan onder water zal komen te staan.

Woningverbouw

De vraag naar commercieel vastgoed, een sector die al kampt met leegstand, zal ook dalen. Niet alleen vanwege de economische omstandigheden, maar ook als thuiswerken aan gaat slaan en kantoorruimte afgestoten wordt. Al in 2019 was de financiering door banken van commercieel vastgoed beperkt onder druk van eisen van de toezichthouders. Duurzaamheidseisen speelden ook al een grote rol.

Het ombouwen van kantoren naar woningen, met kansen voor vergroening of zelfs circulair vastgoed, kan door de crisis een impuls krijgen.

  • Bestaande kantoorgebouwen en winkelpanden die definitief leeg blijven (als het stof van corona definitief is neergedaald) versneld ombouwen naar woningen. De woningnood is hoog, dus indien nodig ombouwen voor tijdelijke bewoning voor studenten, immigranten e.a.
  • Kantoorgebouwen worden bij nieuwbouw of grote verbouwing verplicht flexibel ingericht. Mogelijke ombouw naar woningen moet worden ingebouwd. Voordeel is dat we niet steeds tot onze verrassing na een financiele of andere crisis met lege panden blijven zitten die lastig om te bouwen zijn voor een ander doel.

Bedrijven en banken zullen dat niet alleen kunnen. Een ondernemende rol van de overheid als voortrekker in innovatieve oplossingen van het woningmarktprobleem kan een belangrijker verschil maken dan voorheen.

Andere woonvormen

Gemeenten, corporaties en het rijk zetten momenteel alle zeilen bij om de noodzakelijke woningbouw op peil te brengen. Er wordt hard gewerkt om meer starters- en seniorenwoningen te bouwen. Maar het kan sneller: als we beter gebruik maken van de grote woningen die Nederland rijk is.

In Nederland zijn veel grote woningen, die opgedeeld zouden kunnen worden in kleinere woningen voor starters. Wat als het samen kopen van bijvoorbeeld zo’n grote woning makkelijker zou worden gemaakt? Zonder ook maar één schop in de grond te zetten, creëren we dan in één klap ca. 36.000 wooneenheden.

Er zijn mooie oplossingen te bedenken, als financiers en gemeenten meer lef zouden tonen en maatwerk durfden te leveren.

Partij Helder ziet een rol voor het voorgestelde nieuwe Ministerie van Ruimte, die dit samen met het Ministerie van Financiën kan organiseren of in ieder geval de randvoorwaarden kan scheppen. (Bron Ellen Ootes op LinkedIn)

Woningbouw

Samen met de bouw zullen innovatieve en duurzame technieken versneld worden ontwikkeld en uitgerold. Een belangrijke rol in de vertraging bij de woningbouw spelen de gemeenten, die lang niet altijd in staat zijn de woningbouw goed, snel en efficiënt te regelen. Om de woningnood te verlichten zal een meersporenbeleid moeten worden gevoerd:

  • op landelijk en provinciaal zullen mogelijk woningbouw projecten worden besloten en uitgevoerd, waar gemeenten daartoe niet in staat zijn gebleken
  • er worden goedkope maar duurzame woningen neergezet in massaproductie.
  • verbouwen van leegstaande kantoren ook voor studenten, immigranten e.a.
  • samen met bouw- en installatiesector investeren in innovatie in bouwtechniek en duurzame woningen. Er zullen flexibele pre-fab of 3D-print huizen versneld moeten worden ontwikkeld.
  • tegelijkertijd alle nieuwe woningbouwprojecten optimaal duurzaam en versneld uitvoeren. Lopende projecten waar mogelijk nog zoveel mogelijk verduurzamen.

Vervoer

Openbaar vervoer

In ons Deltaplan Duurzaamheid, Hoofdstuk 3 hebben we onze ideeen voor vervoer, wonen e.a. uitgewerkt. Onze algemene maatregelen zijn:

  • prijzen OV: de prijzen van het OV gaan omlaag (en dit wordt op termijn mogelijk gratis)
  • fietsenstallingen worden inderdaad uitgebreid (Klimaatakkoord)
  • snelbussen: er komen meer snelbussen tussen woonkernen en bedrijventerreinen, met waar nodig aparte file-rijbanen daarvoor.
  • spoor: er zal wel worden geïnvesteerd in het spoor om de trein als alternatief voor zoveel mogelijk mensen aantrekkelijk te maken (Klimaatakkoord heeft dit niet). Er komen dus verbeteringen en uitbreidingen. Ook zal de aanleg van en aansluiting op hogesnelheidslijnen worden versneld.

Verkeer

Fileproblemen moeten nu worden aangepakt door een structureel plan; niet het oplossen van wat knelpunten, maar een plan waarbij mensen efficiënt van en naar hun werk kunnen en bedrijven efficiënt kunnen vervoeren. De corona-crisis heeft wel laten zien dat thuiswerken meer kan, maar in mei/juni 2020 was het in 5 van de 12 provincies al weer drukker dan vroeger. De vraag is dus of de relatieve stilte op de wegen een blijvende ontwikkeling is en in welke mate. De hiervoor genoemde maatregelen zorgen voor duurzamer vervoer, maar zullen ook de druk op de wegen verminderen.

EU

In de EU moeten we investeren in een netwerk van hogesnelheidslijnen naar alle grote bevolkings- en productiecentra.

Bronnen

In het gedeelte over de woningmarkt hebben we geciteerd  en geparafraseerd uit “Een achteruit, twee vooruit”,  19-8-20, van Bezemer in De Groene: https://www.groene.nl/artikel/een-achteruit-twee-vooruit.