Economie – toekomstgericht en duurzaam

Economie zal moeten hervormen en meer eigen koers varen

• Economie zal stapsgewijs snel digitaler en duurzamer (moeten) worden
• MKB sterker stimuleren voor noodzakelijke innovatie, duurzame transitie, circulair werken.
• Toekomstgericht ondernemen houdt rekening met evenwicht tussen de belangen van mensen, dieren en natuur & milieu. Waar mogelijk worden de echte kosten genomen en ook de echte prijs berekend, op basis de impact van de hele keten. Door dat met zijn allen te doen, en ook specifiek per sector, kan een bedrijf met een duidelijk perspectief die transitie maken.
• Globalisering waar mogelijk (samen met EU) aanpassen aan hoe Nederland wil werken. Afhankelijkheid van Amerikaanse Big Tech en China verminderen
• Werkeloosheid wordt incl. 3 dagen per week ‘Alternatief Werk’ (tomatenpluk, vrijwilligerswerk, opleidingen, duurzame bosbouw) voor iedereen (incl. asielzoekers/statushouders etc.)
• Hoge salarissen bij bedrijven geen probleem, zolang alle belasting (in Nederland) wordt betaald en er wordt geïnvesteerd in productiviteit, medewerkers en duurzaamheid; voor volgende crisis wel eigen buffers opbouwen.

NB: dit is de concept-versie van dit programma onderdeel. Het wordt nog uitgebreid met Big Tech, lonen e.a.

Inleiding

De Nederlandse economie heeft met een corona-pandemie een grote terugslag gekregen, economisch gezien vooral door de genomen maatregelen als thuiswerken, afstand houden, sluiten van grote delen van de economie e.a. Voor Financiën is ineens een hogere staatsschuld en een hoger begrotingstekort bespreekbaar. Maar op allerlei terreinen kunnen we deze periode gebruiken om de Nederlandse economie beter te maken, zoals in de landen om ons heen wel gebeurt.

Transitie naar een duurzame economie

De omslag naar een duurzame Nederlandse economie verloopt nog steeds tergend traag; we staan onderaan in Europa v.w.b. duurzame energie. En het zou toch niet nodig moeten zijn dat Urgenda via de rechter maatregelen afdwingt?! Nederland gaat nu duurzame energie inkopen in Denemarken om geen EU boete te krijgen; hadden we dat geld niet beter kunnen investeren in eigen productie?

Wij gaan voor een versnelde aanpassing van de Nederlandse economie naar een duurzame economie in de brede zin van het woord. Duurzaamheid bij Partij Helder is: gericht op een evenwicht tussen de korte en lange termijn belangen van

• mensen – consumenten en producenten (ook in andere landen),
• dieren – zowel voor onze gezondheid als dierenwelzijn, en
• natuur en milieu – in Nederland en in de bronlanden.

Een duurzame en dus realistische economie houdt daar rekening mee. Gewoon doorgaan betekent dat de rekening vroeger of later gepresenteerd zal worden in de vorm van een veranderend klimaat, vluchtelingenstromen e.a.

Groei en duurzaamheid

Er zal daarvoor nieuw evenwicht gevonden moeten worden tussen ijzeren wetten van de economische groei en de duurzaamheid van onze samenleving.

De noodzakelijke maatregelen zijn zo lang uitgesteld, dat we nu niet langer kunnen wachten. We kunnen dus ook niet eerst de economie herstellen na corona, en dan aan de duurzaamheid gaan werken. We gaan het combineren: economie herstellen naar een realistischer duurzame economie. Dit is helaas niet waarvoor de huidige regering heeft gekozen. Wij maken daarom een Klimaatplan dat wel zoden aan de dijk zet, maar samen met burgers, organisaties, bedrijven en dus ook de boeren.

Onze boeren zijn niet ineens een voorbeeld van wat er fout is gegaan, maar ondernemers die in het huidige ondernemersklimaat kansen hebben gezien en genomen. En toen kwamen er slecht uitgevoerde last minute milieumaatregelen, en terecht protesteerden ze daartegen. Straks gaan wij samen met hen zorgen dat klanten tot ver over onze grenzen Nederlandse betaalbare én duurzame groente en kipfilets gaan eten.

Start-ups of ‘snelle groeiers’

Terwijl de start-ups al toe zijn aan een volgende generatie (complexere producten, langere ontwikkeltijden, hogere investeringen), heeft de regering pas recent hun belang concreet onderkend. Het geval wil alleen dat de Nederlandse overheid slecht scoort in bijdrage aan innovatie, bijv. in het MKB in de landbouwsector. De groei en innovatie komt van de bedrijven zelf. Economisch gezien is het daarnaast slimmer is om de zogenaamde ‘snelle groeiers’ te steunen (start-up of niet); zij zorgen namelijk voor de banengroei.

Van werkeloosheid naar ‘alternatief werk’

Met alle innovatieve ontwikkelingen als digitalisering en robotisering is er een grote kans dat iedereen straks wel een periode in zijn leven geen betaald werk heeft. En ook nu zijn er al veel werklozen (w.o. ook veel niet geregistreerden), wat nog sterk zal groeien vanaf dit najaar. Laten we daarom ‘werkeloosheid’ verruilen voor ‘Alternatief werk’. Je hebt straks betaald werk, of je draagt met ‘Alternatief werk’ 3 dagen per week bij aan de maatschappij door te werken, vrijwilligerswerk te doen of een opleiding te doen. En dat geldt voor iedereen, van de huidige werkelozen tot arbeidsongeschikten (voor zover mogelijk) tot asielzoekers en statushouders.

Werkeloosheid blijft

Werkeloosheid zal waarschijnlijk nooit meer opgelost kunnen worden, o.a. vanwege de voortschrijdende digitalisering en robotisering. Natuurlijk zullen er banen bijkomen door economische groei, bijv. door ons Deltaplan Nederland Duurzaam en Deltaplan Nederland Digitaal. Ook zullen er andere banen komen. De ontwikkelingen gaan alleen zo snel, dat de kans groot is dat er gedurende langere periodes steeds weer een mismatch is tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.

Veel mensen komen na hun opleiding in een andere sector terecht

Iedereen kan een periode in zijn leven meemaken dat hij of zij geen betaald werk heeft, buiten de eigen schuld om. Hetzelfde geldt voor werken in de sector waarin je bent opgeleid. We kunnen we er maar beter vanuit gaan dat iedereen tijdens het werkzame leven in verschillende sectoren gaat werken (zoals nu al de praktijk is in heel veel carrières).

Ons voorstel

Ons voorstel daarom: we schaffen het begrip werkeloosheid af, en dat doen we op basis van ‘wederkerigheid’. We richten het zo in dat iedereen óf betaald werk heeft, óf een andere bijdrage heeft aan Nederland, in ruil voor de werkeloosheidsuitkering. Iedereen die even geen betaald werk heeft waar hij of zij voldoende mee verdient doet straks 3 dagen per week ‘Alternatief werk’. En dit geldt ook voor alle asielzoekers en statushouders.

Bij Alternatief werk kan het gaan om bestaande vacatures, maar ook werk voor de maatschappij. En dus: tomatenplukken in de kassen, als vrijwilliger in de zorg, door een opleiding te volgen, duurzame bosbouw e.a.

Bestaat dit al? Ja!

In Groningen is er de basisbaan, en in Rotterdam en andere steden wordt er ook al met een vergelijkbaar model gewerkt.

Betaald werk

Het kan gaan om betaald werk, bijvoorbeeld in de tuinbouw voor seizoenswerk of andere sector. Accepteren van vervangend werk in een andere sector wordt de regel. Dit treedt in werking 1 maand na het beëindigen van het vorige werk of de aankomst in Nederland van asielzoekers. De mogelijkheid om te solliciteren moet vanzelfsprekend blijven. En ook mag er niet geconcurreerd worden met andere Nederlandse werkzoekenden. (Wat ons betreft mag wel geconcurreerd worden met werknemers uit landen die zelf geen asielzoekers opnemen.)

Maatschappelijk werk

Mocht dat vervangende werk er niet zijn, of mocht het echt niet geschikt zijn, dan wordt maatschappelijke werk gezocht. Daarin worden werkzaamheden voor de gemeenschap verricht. Het gaat dan om werk in de zorg, mantelzorg, diensten voor verenigingen en stichtingen, vrijwilligerswerk of crowdsourcing (voorbeeld: corrigeren van scans van oude documenten voor musea en gemeentearchievene.a.).

Altijd opleidingen

Belangrijk onderdeel is dat er altijd (online) opleidingen kunnen worden gevolgd, zodat iemand weer kan aansluiten bij de nieuwe wensen op de arbeidsmarkt. Langere opleidingen kunnen worden verdiend met punten die worden verdiend door het Alternatief Werk; mogelijk wordt onaantrekkelijk werk beloond met extra punten.

Voordeel

Bijkomend voordeel van deze aanpak is dat vrijwel iedereen altijd mee doet, andere mensen ontmoet, beweegt, en toegang heeft tot opleidingen.

• Wederkerigheid en nieuwe sociale contacten, wat gewoon gezonde principes zijn in een samen-leving
• Dure en complexe projecten om mensen daartoe over te halen zijn minder nodig. Dit geldt bijvoorbeeld voor de ca. 160.000 kansarmen die Nederland in 2016 telt (100.000 in 2008) en de vele Nederlanders die zijn opgehouden met zoeken #Update
• Dit heeft gunstige effecten tegen geen ‘hospitalisering van asielzoekers’ en voor integratie en andere aspecten van sociale cohesie.
• Ook hoeven er minder mensen uit andere landen van Europa en daarbuiten te komen. Eerst wordt namelijk de kaartenbak van heel Nederland gebruikt om openstaande vacatures in te vullen.

Innovatie

Economie: Wij zijn voor versterken van innovatie, meer begeleiden van startups (met meer diversiteit) en in de banenmotor MKB en startups. Daar volgt groei uit. En groei betekent banen. De verliefdheid van de VVD op grote (internationale) bedrijven delen wij niet want de banen komen uit het MKB. Ook gaan we geleidelijk van mainports Rotterdam en Schiphol naar Brainport Eindhoven.

Voorwaarden voor innovatiesubsidies (en ook voor steun bij een volgende crisis) wordt een gebleken bijdrage aan een duurzamere samenleving en dus investeren in mensen, dieren (voor zover relevant) en het milieu, zowel hier als in eventuele bronlanden van werk of materialen.

Deltaplan Nederland Digitaal

Naast het Klimaatplan komt er een Deltaplan Nederland Digitaal waardoor de digitale ontwikkelingen waarin we al wel voorlopen nog verder te versnellen. Nog sneller internet tot in alle uithoeken van Nederland, robotisering waar mogelijk, optimale gegevensuitwisseling, big data voor alle bedrijven (niet alleen de grote). Maar wel met de menselijke maat: robotisering als hulpmiddel om onze doelen te bereiken. Dankzij robots meer tijd voor zorgverleners aan het bed wat sterk bijdraagt aan het genezingsproces. En vanuit strenge privacy regels.

Banken

Wat de banken betreft en blijvende problemen rondom integriteit, witwassen maar ook onduidelijke werking van de financiele markten (verouderde algoritmen, verschillende belangen) zal alsnog moeten worden bekeken of het splitsen in consumentenbanken en zakenbanken, of laag- versus hoog-risico, banken niet toch moet worden afgedwongen. De laag risicobanken zijn verantwoordelijk voor de consumentenlening, hypotheken en transacties tot een bepaald maximum bedrag, en idem voor de bedrijven. Vervolgens worden dan tijdens een crisis alleen de laag-risicobanken gered. De Volksbank moet mogelijk toch genationaliseerd worden (tegen de wens van de EU in).