Economie – toekomstgericht en duurzaam

Economie – toekomstgericht en duurzaam

Economie zal moeten hervormen en meer eigen koers varen

  • Economie zal stapsgewijs snel digitaler en duurzamer (moeten) worden
  • MKB sterker stimuleren voor noodzakelijke innovatie, duurzame transitie, circulair werken.
  • Toekomstgericht ondernemen houdt rekening met evenwicht tussen de belangen van mensen, dieren en natuur & milieu. Waar mogelijk worden de echte kosten genomen en ook de echte prijs berekend, op basis de impact van de hele keten. Door dat met zijn allen te doen, en ook specifiek per sector, kan een bedrijf met een duidelijk perspectief die transitie maken.
  • Globalisering waar mogelijk (samen met EU) aanpassen aan hoe Nederland wil werken. Afhankelijkheid van Amerikaanse Big Tech en China verminderen
  • Werkeloosheid wordt incl. 3 dagen per week ‘Alternatief Werk’ (tomatenpluk, vrijwilligerswerk, opleidingen, duurzame bosbouw) voor iedereen (incl. asielzoekers/statushouders etc.)
  • Hoge salarissen bij bedrijven geen probleem, zolang alle belasting (in Nederland) wordt betaald en er wordt geïnvesteerd in productiviteit, medewerkers en duurzaamheid; voor volgende crisis wel eigen buffers opbouwen.

NB: dit is de concept-versie van dit programma onderdeel. Het wordt nog uitgebreid met Big Tech, lonen e.a.

Inleiding

De Nederlandse economie heeft met een corona-pandemie een grote terugslag gekregen, economisch gezien vooral door de genomen maatregelen als thuiswerken, afstand houden, sluiten van grote delen van de economie e.a. Voor Financiën is ineens een hogere staatsschuld en een hoger begrotingstekort bespreekbaar. Maar op allerlei terreinen kunnen we deze periode gebruiken om de Nederlandse economie beter te maken, zoals in de landen om ons heen wel gebeurt.

Transitie naar een duurzame economie

De omslag naar een duurzame Nederlandse economie verloopt nog steeds tergend traag; we staan onderaan in Europa v.w.b. duurzame energie. En het zou toch niet nodig moeten zijn dat Urgenda via de rechter maatregelen afdwingt?! Nederland gaat nu duurzame energie inkopen in Denemarken om geen EU boete te krijgen; hadden we dat geld niet beter kunnen investeren in eigen productie?

Wij gaan voor een versnelde aanpassing van de Nederlandse economie naar een duurzame economie in de brede zin van het woord. Duurzaamheid bij Partij Helder is: gericht op een evenwicht tussen de korte en lange termijn belangen van

  • mensen – consumenten en producenten (ook in andere landen),
  • dieren – zowel voor onze gezondheid als dierenwelzijn, en
  • natuur en milieu – in Nederland en in de bronlanden.

Een duurzame en dus realistische economie houdt daar rekening mee. Gewoon doorgaan betekent dat de rekening vroeger of later gepresenteerd zal worden in de vorm van een veranderend klimaat, vluchtelingenstromen e.a.

Groei en duurzaamheid

Er zal daarvoor nieuw evenwicht gevonden moeten worden tussen ijzeren wetten van de economische groei en de duurzaamheid van onze samenleving.

De noodzakelijke maatregelen zijn zo lang uitgesteld, dat we nu niet langer kunnen wachten. We kunnen dus ook niet eerst de economie herstellen na corona, en dan aan de duurzaamheid gaan werken. We gaan het combineren: economie herstellen naar een realistischer duurzame economie. Dit is helaas niet waarvoor de huidige regering heeft gekozen. Wij maken daarom een Klimaatplan dat wel zoden aan de dijk zet, maar samen met burgers, organisaties, bedrijven en dus ook de boeren.

Onze boeren zijn niet ineens een voorbeeld van wat er fout is gegaan, maar ondernemers die in het huidige ondernemersklimaat kansen hebben gezien en genomen. En toen kwamen er slecht uitgevoerde last minute milieumaatregelen, en terecht protesteerden ze daartegen. Straks gaan wij samen met hen zorgen dat klanten tot ver over onze grenzen Nederlandse betaalbare én duurzame groente en kipfilets gaan eten.

Start-ups of ‘snelle groeiers’

Terwijl de start-ups al toe zijn aan een volgende generatie (complexere producten, langere ontwikkeltijden, hogere investeringen), heeft de regering pas recent hun belang concreet onderkend. Het geval wil alleen dat de Nederlandse overheid slecht scoort in bijdrage aan innovatie, bijv. in het MKB in de landbouwsector. De groei en innovatie komt van de bedrijven zelf. Economisch gezien is het daarnaast slimmer is om de zogenaamde ‘snelle groeiers’ te steunen (start-up of niet); zij zorgen namelijk voor de banengroei.

Van werkeloosheid naar ‘alternatief werk’

Met alle innovatieve ontwikkelingen als digitalisering en robotisering is er een grote kans dat iedereen straks wel een periode in zijn leven geen betaald werk heeft. En ook nu zijn er al veel werklozen (w.o. ook veel niet geregistreerden), wat nog sterk zal groeien vanaf dit najaar. Laten we daarom ‘werkeloosheid’ verruilen voor ‘Alternatief werk’. Je hebt straks betaald werk, of je draagt met ‘Alternatief werk’ 3 dagen per week bij aan de maatschappij door te werken, vrijwilligerswerk te doen of een opleiding te doen. En dat geldt voor iedereen, van de huidige werkelozen tot arbeidsongeschikten (voor zover mogelijk) tot asielzoekers en statushouders.

Werkeloosheid blijft

Werkeloosheid zal waarschijnlijk nooit meer opgelost kunnen worden, o.a. vanwege de voortschrijdende digitalisering en robotisering. Natuurlijk zullen er banen bijkomen door economische groei, bijv. door ons Deltaplan Nederland Duurzaam en Deltaplan Nederland Digitaal. Ook zullen er andere banen komen. De ontwikkelingen gaan alleen zo snel, dat de kans groot is dat er gedurende langere periodes steeds weer een mismatch is tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.

Veel mensen komen na hun opleiding in een andere sector terecht

Iedereen kan een periode in zijn leven meemaken dat hij of zij geen betaald werk heeft, buiten de eigen schuld om. Hetzelfde geldt voor werken in de sector waarin je bent opgeleid. We kunnen we er maar beter vanuit gaan dat iedereen tijdens het werkzame leven in verschillende sectoren gaat werken (zoals nu al de praktijk is in heel veel carrières).

Ons voorstel

Ons voorstel daarom: we schaffen het begrip werkeloosheid af, en dat doen we op basis van ‘wederkerigheid’. We richten het zo in dat iedereen óf betaald werk heeft, óf een andere bijdrage heeft aan Nederland, in ruil voor de werkeloosheidsuitkering. Iedereen die even geen betaald werk heeft waar hij of zij voldoende mee verdient doet straks 3 dagen per week ‘Alternatief werk’. En dit geldt ook voor alle asielzoekers en statushouders.

Bij Alternatief werk kan het gaan om bestaande vacatures, maar ook werk voor de maatschappij. En dus: tomatenplukken in de kassen, als vrijwilliger in de zorg, door een opleiding te volgen, duurzame bosbouw e.a.

Bestaat dit al? Ja!

In Groningen is er de basisbaan, en in Rotterdam en andere steden wordt er ook al met een vergelijkbaar model gewerkt.

Betaald werk

Het kan gaan om betaald werk, bijvoorbeeld in de tuinbouw voor seizoenswerk of andere sector. Accepteren van vervangend werk in een andere sector wordt de regel. Dit treedt in werking 1 maand na het beëindigen van het vorige werk of de aankomst in Nederland van asielzoekers. De mogelijkheid om te solliciteren moet vanzelfsprekend blijven. En ook mag er niet geconcurreerd worden met andere Nederlandse werkzoekenden. (Wat ons betreft mag wel geconcurreerd worden met werknemers uit landen die zelf geen asielzoekers opnemen.)

Maatschappelijk werk

Mocht dat vervangende werk er niet zijn, of mocht het echt niet geschikt zijn, dan wordt maatschappelijke werk gezocht. Daarin worden werkzaamheden voor de gemeenschap verricht. Het gaat dan om werk in de zorg, mantelzorg, diensten voor verenigingen en stichtingen, vrijwilligerswerk of crowdsourcing (voorbeeld: corrigeren van scans van oude documenten voor musea en gemeentearchievene.a.).

Altijd opleidingen

Belangrijk onderdeel is dat er altijd (online) opleidingen kunnen worden gevolgd, zodat iemand weer kan aansluiten bij de nieuwe wensen op de arbeidsmarkt. Langere opleidingen kunnen worden verdiend met punten die worden verdiend door het Alternatief Werk; mogelijk wordt onaantrekkelijk werk beloond met extra punten.

Voordeel

Bijkomend voordeel van deze aanpak is dat vrijwel iedereen altijd mee doet, andere mensen ontmoet, beweegt, en toegang heeft tot opleidingen.

  • Wederkerigheid en nieuwe sociale contacten, wat gewoon gezonde principes zijn in een samen-leving
  • Dure en complexe projecten om mensen daartoe over te halen zijn minder nodig. Dit geldt bijvoorbeeld voor de ca. 160.000 kansarmen die Nederland in 2016 telt (100.000 in 2008) en de vele Nederlanders die zijn opgehouden met zoeken #Update
  • Dit heeft gunstige effecten tegen geen ‘hospitalisering van asielzoekers’ en voor integratie en andere aspecten van sociale cohesie.
  • Ook hoeven er minder mensen uit andere landen van Europa en daarbuiten te komen. Eerst wordt namelijk de kaartenbak van heel Nederland gebruikt om openstaande vacatures in te vullen.

Innovatie

Economie: Wij zijn voor versterken van innovatie, meer begeleiden van startups (met meer diversiteit) en in de banenmotor MKB en startups. Daar volgt groei uit. En groei betekent banen. De verliefdheid van de VVD op grote (internationale) bedrijven delen wij niet want de banen komen uit het MKB. Ook gaan we geleidelijk van mainports Rotterdam en Schiphol naar Brainport Eindhoven.

Voorwaarden voor innovatiesubsidies (en ook voor steun bij een volgende crisis) wordt een gebleken bijdrage aan een duurzamere samenleving en dus investeren in mensen, dieren (voor zover relevant) en het milieu, zowel hier als in eventuele bronlanden van werk of materialen.

Deltaplan Nederland Digitaal

Naast het Klimaatplan komt er een Deltaplan Nederland Digitaal waardoor de digitale ontwikkelingen waarin we al wel voorlopen nog verder te versnellen. Nog sneller internet tot in alle uithoeken van Nederland, robotisering waar mogelijk, optimale gegevensuitwisseling, big data voor alle bedrijven (niet alleen de grote). Maar wel met de menselijke maat: robotisering als hulpmiddel om onze doelen te bereiken. Dankzij robots meer tijd voor zorgverleners aan het bed wat sterk bijdraagt aan het genezingsproces. En vanuit strenge privacy regels.

Banken

Wat de banken betreft en blijvende problemen rondom integriteit, witwassen maar ook onduidelijke werking van de financiele markten (verouderde algoritmen, verschillende belangen) zal alsnog moeten worden bekeken of het splitsen in consumentenbanken en zakenbanken, of laag- versus hoog-risico, banken niet toch moet worden afgedwongen. De laag risicobanken zijn verantwoordelijk voor de consumentenlening, hypotheken en transacties tot een bepaald maximum bedrag, en idem voor de bedrijven. Vervolgens worden dan tijdens een crisis alleen de laag-risicobanken gered. De Volksbank moet mogelijk toch genationaliseerd worden (tegen de wens van de EU in).

Immigratie en arbeidsmarkt

Immigratie en arbeidsmarkt

Technologische ontwikkelingen en vergrijzing gaan zorgen voor tekorten op de arbeidsmarkt, maar er zijn nu ook al tekorten in bijv. de zorg, maar ook bij beroepen die de meeste Nederlanders niet willen doen.

  • Een belangrijk onderscheid is het onderscheid tussen hoog opgeleide kenniswerkers (bijv. Indiase IT-ers) of meestal lager opgeleide arbeidskrachten voor seizoensarbeid in landbouw of werk in bijv. bouw of vleesindustrie.
  • Allereerst gaan we zorgen dat we zoveel mogelijk zelf de vacatures kunnen invullen
  • Onderwijs moet daarom verbeteren; studie voor technische beroepen wordt gratis
  • Inzetten op robots waar mogelijk
  • Bij werkeloosheid verplicht 3 dagen per week ‘Alternatief Werk’ doen, w.o. maatschappelijke diensten, tuinbouw, maar ook opleidingen e.a.
  • Voor zover we werk-immigranten dan nog nodig hebben: structureel en goed aanpakken
  • Belangrijk om eerlijk te zijn over te grote cultuurverschillen; geen herhaling van jaren ’70 toen het de politiek overkwam

Kenniswerkers of seizoenarbeiders

Belangrijke vraag is natuurlijk waarom genoemde arbeidskrachten niet van onze eigen opleidingen komen; eventuele problemen daarbij moeten we nu eindelijk aanpakken. Onderwijs in met name de technische vakken moet verbeteren en aantrekkelijker worden, en wat Partij Helder betreft worden deze opleidingen op alle niveaus gratis.

Voor zover we werk-immigranten dan nog nodig hebben: structureel en goed aanpakken. En het is daarbij belangrijk om eerlijk te zijn over te grote cultuurverschillen. We willen immers geen herhaling van de jaren ’60-’70 toen het de politiek overkwam

Slachterijen en landbouw?

Belangrijke vraag hierbij is waarom hiervoor mensen uit het buitenland gehaald moeten worden. En als dat dan toch nodig is, dan moet dat via goede, open en eerlijke constructies. De huidige schimmige constructies met arbeidskrachten uit Oost-Europa worden verboden. Beloning en leefomstandigheden dienen goed genoeg te zijn, om concurrentie met Nederlandse arbeiders eerlijk te maken en tegelijkertijd menselijke omstandigheden te garanderen.

Waar mogelijk wil Partij Helder investeren in robots om dit werk over te nemen.

Drijvende zelfvoorzienende stad

Drijvende zelfvoorzienende stad

Partij Helder is ondernemend, toekomstgericht en pragmatisch. Innovatie staat daarom bij ons hoog in het vaandel. En dus

  • gaan we een drijvende stad bouwen, die volledig zelfvoorzienend is
  • een afspiegeling van de Nederlandse bevolking
  • de nieuwste duurzame technieken kunnen daar worden ontwikkeld en toegepast
  • een prachtig exportproduct voor Nederland
  • en … een goede bijdrage aan onderzoek voor leven op het water of in de ruimte
  • eerst één stad, en dan nog één, en nog één ….

Waarom?

De zeespiegel gaat stijgen en er overal op de wereld groepen mensen zullen komen die of in hoger gelegen gebieden moeten gaan wonen, of op het water.

En dus gaat Nederland …

Zo’n stad ontwikkelen, zelfvoorzienend. Een prachtig innovatieproject is waar we veel van kunnen leren (en die kennis exporteren). En het is een echt Hollands project is, waar we dan trots op kunnen zijn. We zetten geen mensen op de maan, maar bouwen wel een complete drijvende stad op zee!

Partij Helder steunt Initiatief Duurzaam en Verantwoord Ondernemen

Wij doen mee met het Initiatief Duurzaam en Verantwoord Ondernemen (IDVO)

Iedereen is verantwoordelijk

“Niemand wordt ’s ochtends wakker wordt met het idee: ‘Laten we vandaag eens het klimaat om zeep helpen, wat kleuters in Zuidoost-Azië aan het werk zetten en het grondwater vergiftigen met landbouwchemicaliën.’ En toch gebeurt het. Iedere dag en op grote schaal. Hoe is het mogelijk dat onze economie werkt op een manier die geen mens op aarde zich wenst?” Volkert Engelsman – CEO Eosta

Je telefoon, broek, laptop, koelkast en drankje bij de lunch… allerlei producten van gemaakt van grondstoffen vanuit de hele wereld. Bijzonder natuurlijk. Maar tegelijkertijd is er in al deze productieketens nog steeds sprake van vreselijke werkomstandigheden voor miljoenen mensen en vervuiling van de natuur.

Je staat er niet altijd bij stil, maar wij zijn met zijn allen daarmee verantwoordelijk voor hoe deze producten die we kopen worden gemaakt. Als we betere en duurzamere producten zouden kopen, dan gaan die producten langer mee, en dat is ook beter voor de mensen die ze maken en hun natuur.

Ook bedrijven zijn het probleem … en een deel van de oplossing

Nederlandse bedrijven dragen veel bij aan internationale ontwikkeling en de oplossing van de grote vraagstukken van onze tijd zoals armoede, onrecht en klimaatverandering. Helaas hebben bedrijven ook vaak direct en indirect via hun internationale ketens een negatieve effect op mens en milieu in de landen waar onze producten of grondstoffen vandaan komen. Dit probleem wordt niet serieus genoeg genomen en de huidige handhaving schiet tekort.

Er is wetgeving nodig

Er is meer nodig dan vrijwillige samenwerking om het probleem aan te pakken. IMVO is een coalitie van bedrijven, wetenschappers, maatschappelijke organisaties en vakbonden. En zij is vóór wetgeving die ervoor zorgt dat bedrijven de problemen in productieketens rondom mensenrechten en het milieu verder aanpakken. Wetgeving in Nederland is een belangrijke stap richting ambitieuze EU-wetgeving.

Partij Helder en IDVO

Initiatief Duurzaam Verantwoord Ondernemen - logo | Partij HelderOok Partij Helder wil bindende regels voor bedrijven, zodat bedrijven verplicht worden om de mensen en het milieu in hun productieketens te respecteren. En wat ons betreft wordt daar nog respect voor dieren in de productieketens aan toegevoegd! Een belangrijk onderdeel voor ons is dat dit een standaardonderdeel van de jaarverslagen moet worden, zodat het inzichtelijk is voor iedereen wat het bedrijf concreet doet aan Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO).

Doe mee!

Doe mee met het Initiatief Duurzaam en Verantwoord Ondernemen (IDVO)! Is jouw organisatie er ook van overtuigd dat we als Nederland meer moeten doen om ervoor te zorgen dat mensenrechten en het milieu in productieketens worden gerespecteerd? Zet je dan met hen in voor een wet waarin duidelijke regels vastgesteld worden voor het bedrijfsleven, als onderdeel van Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO)?

Twijfel je of het wel relevant is voor jouw organisatie? Het gaat om bedrijven, financiële instellingen en banken, hogescholen of universiteiten, NGO’s en vakbonden, religieuze instellingen en nog veel meer!

Neem dan hier contact met hen op.

Ons belastinggeld: lage staatsschuld of investeren

Een verhaal: wat gebeurt er al jarenlang met ons belastinggeld?

Er was eens een VVE van een wat verouderd huis. Het was wel tochtig; ramen waren enkel glas, spouwmuren en zolder niet geïsoleerd. Mensen hadden vaak klachten en hoge stookkosten.
De kas was wel erg goed gevuld, want iedereen droeg elke maand keurig bij. De penningmeester hield van die goed gevulde kas, want ‘je weet maar nooit’!
En toen kwam er een zware storm, in heel Europa. De zolder moest met spoed gerepareerd; mensen zaten te bibberen in hun huizen en moesten radiatoren kopen.
Bij de VVE vergadering daarna kwam iedereen, want de leden wilden dat er na jaren niets doen nu echt iets ging gebeuren!
De penningmeester was juist opgetogen: ‘samen hebben we gezorgd dat we nu geld genoeg hebben om het huis op te knappen!’
‘Ja, maar’, zeiden de leden: ‘overal zijn er nu regelingen om de stormschade te herstellen, en onze VVE had ook met een minder grote kas goedkoop kunnen lenen’.
Maar nog erger: als we eerder dubbelglas en isolatie hadden gedaan, dan hadden we nu niet zoveel schade, en hadden we het al die tijd warm gehad, met lagere stookkosten!
Nee, hoor, herhaalde de penningmeester: ‘samen hebben we gezorgd dat we nu geld genoeg hebben om het huis op te knappen!’ En dat hebben we het beste gedaan van heel Europa!

Financien op orde en belastingen gelijk en evenredig

Financiën op orde – gelijke en evenredige belastingen

Financiën moet eindelijk zijn huishoudboekje en organisatie op orde brengen. We gaan de belastingen eenvoudiger en eerlijker maken. 

  • Belastingdienst de komende 4 jaar onder externe curatele, net zolang tot ze klantvriendelijk zijn. Ministers, staatssecretarissen en directeuren-generaal is dat kennelijk niet gelukt. Waar nodig het technische en IT-gedeelte uitbesteden.
  • Toeslagen-affaire: wat ons betreft moeten Rutte, Wiebes en Asscher aftreden. Slechte uitvoering, slechte behandeling van burgers, geen correctie van slechte behandeling totdat de affaire publiek werd, onjuiste informatie naar Tweede Kamer en rechtbanken en hogere prioriteit bij politieke spel met de Tweede Kamer dan helpen van de gedupeerden. Indien mogelijk iedereen schuld kwijtschelden, w.o. een percentage fraudeurs, zodat lange duur en hoge kosten van reparatiecircus vermeden worden. (NB: er worden nu immers ook bedrijven corona-gesteund die frauderen of al failliet hadden moeten gaan. Dus een % voor lief nemen is een optie.)
  • Inkomsten- en vermogensbelastingen herijken; ongelijkheid in Nederland groeit en Nederlandse burgers profiteren minder van de EU dan bedrijven.
  • MKB net zo verwennen als grote (internationale) bedrijven; in de EU minimum vennootschapsbelasting om speelveld gelijker te maken.
  • Belastingen burgers en bedrijven bevrijden van uitzonderingen en toeslagen; er leven erg veel slimme mensen in Nederland … laten we het oplossen! (Ontwerp Cnossen – Jacobs concreet maken, keuzes maken en uitvoeren)
  • Ander evenwicht nodig tussen 1) staatsschuld en 2) investeren in onze toekomst (en dus ook in banen) en de publieke sector. Er is nu al wat veranderd, noodgedwongen, maar Nederland heeft te weinig geleerd van de financiele- en de corona crisis.
  • Afdoende salarissen en uurprijzen, natuurlijk zonder de concurrentiepositie niet te verliezen, maar wel zullen (net als bij duurzaamheid) degene die ervan profiteren ook wel alle kosten moeten betalen. Ook hier betalen bedrijven immers niet de ‘true cost/true price’ van arbeid, waar werkeloosheid bij seizoensarbeid en kosten door lage opleiding en gezondheid uit de algemene pot worden betaald.
  • Financiën zal, samen met Economische Zaken, regelingen en garanties moeten opstellen om de duurzame transitie mogelijk te maken, zoals bijv. leningen aan boeren of garanties daarvoor, en idem voor alternatieve woonvormen die op de huidige hypotheekmarkt moeilijk gefinancierd kunnen worden. Ook zal duurzaamheid, d.w.z. investeringen in isolatie of duurzamere energievormen of circulariteit, een vast aspect en criterium moeten worden voor hypotheken, leningen e.a.
  • Ook de investeringen van Financiën zelf in KLM e.a. zullen duurzaam moeten worden. En dat geldt ook voor belastingvoordelen en subsidieregelingen (zoals Duitsland in dit corona-jaar zelfs doet bij de auto-industrie).
  • Van vele bestede miljarden maar ook bezuinigingen is onbekend wat het concrete doel is en wat ze opleveren. Net als de rest van Nederland moet ook Financiën haar huishoudboekje op orde brengen! En begrotingen, subsidies e.a. zullen structureel transparant geëvalueerd moeten worden door de Rekenkamer, in aanvulling op het werk dat ze al doen (en de Voorjaarsnota);.
  • Er zal een traject moeten worden gedaan om het Monopoly-gehalte van ons belastinggeld op alle ministeries te verlagen, ten gunste van een zorgvuldiger besteding met transparante verslaglegging.
  • Cadeautjes namens de regering om koopkracht gelijk te houden of hoger te maken zouden niet nodig moeten zijn. Tijdens verkiezingen zouden ze verboden moeten worden.
  • Er komt een staatssecretaris van Inkoop, die kritisch alle grote inkopen en salarisonderhandelingen gaat volgen.
  • Samengevat: Financiën  en onze financiën kunnen beter, eerlijker en duurzamer.

Belastingdienst

Toeslagen-affaire

Rutte, Wiebes en Asscher aftreden

Wat ons betreft moeten Rutte, Wiebes en Asscher aftreden. Slechte uitvoering, slechte behandeling van burgers, geen correctie van slechte behandeling totdat de affaire publiek werd, onjuiste informatie naar Tweede Kamer en rechtbanken en hogere prioriteit bij politieke steun van de Tweede Kamer dan helpen van de gedupeerden. De kans op gedragsverandering is minimaal, gezien ook het feit dat ook nu nog niet alle informatie is aangeleverd.

En v.w.b. de argumenten die nu wordt gebruikt om aan te blijven:

  • een demissionair kabinet kan gewoon, met het juiste mandaat van het parlement, alles doen wat nodig is voor corona;
  • dit drietal is niet nodig voor het bespoedigen van de terugbetaling.

Schulden kwijtschelden

Indien mogelijk  iedereen schuld kwijtschelden, w.o. een percentage fraudeurs, zodat lange duur en hoge kosten van reparatiecircus vermeden worden. (NB: er worden nu immers ook bedrijven corona-gesteund die frauderen of al failliet hadden moeten gaan. Dus een % voor lief nemen is een optie.)

Belastingdienst

Allereerst de Belastingdienst een aantal jaren onder curatele, deels van een externe commissie, totdat het weer een organisatie is die klantvriendelijk voor de Nederlandse bevolking werkt. Ministers, staatssecretarissen en directeuren-generaal is dat kennelijk niet gelukt.

Deze externe commissie zal gevraagd en ongevraagd inspecties moeten gaan uitvoeren om de gelijke en rechtmatige behandeling van burgers door de Belastingdienst te toetsen. Eerste taak van de Belastingdienst daarbij is om te zorgen dat de informatiehuishouding op orde is, zodat zij ten allen tijde inzage kan geven in globale cijfers en trends, maar tegelijkertijd toch minimaal door burgers aangeleverde documenten niet kwijtraakt.

Organisatorisch

Waar nodig het technische en IT-gedeelte uitbesteden, en of een andere organisatie belasten met alles wat niet met belasting innen te maken heeft.

NB: Het Toeslagen circus zal ook vereenvoudigd moeten worden of afgeschaft moeten worden. Zie hieronder.

Belastingen

De belastingen zullen moeten worden hervormd. Er is nu een geleidelijk gegroeid gedrocht ontstaan, dat nauwelijks meer te beheersen valt en lang niet altijd eerlijk is. Het uitgangspunt moet worden dat iedereen en elk bedrijf in dezelfde situatie gelijk wordt belast, met zo min mogelijk uitzonderingen.

Burgers

Inkomen en vermogen

Relatie tussen inkomstenbelasting en vermogensbelasting moet evenwichtiger, waarbij iedereen verhoudingsgewijs evenveel ‘belast’ wordt. En bij beiden gaat het erom om alle verschillende belastingvormen voor typen inkomen of typen vermogen zo veel mogelijk te standaardiseren. Bij inkomen gaat het erom om mensen te belasten voor al het geld of de goederen die iemand ontvangt omdat hij arbeid inzet om daar financieel voordeel van te ontvangen. En bij vermogen gaat het alles wat iedereen aan vermogen heeft, of het nu gaat om aandelen in een bedrijf, een huis of anderszins.

Ongelijkheid en armoede

De ongelijkheid in Nederland is groot, en o.a. daarom zal de mix van inkomens- en vermogensbelasting moeten worden herzien. De kloof tussen arm en rijk is niet alleen groot, maar groeit ook nog. Er zijn nu nog meer huishoudens 4 jaar of langer onder armoedegrens. Maar dit zal ook gevolgen hebben voor de lonen, en dan met name het minimumloon. Ons uitgangspunt is dat iedereen in Nederland genoeg moet kunnen verdienen met een 40-urige werkweek om in zijn of haar levensonderhoud te kunnen voorzien.

Toeslagen

Vervolgens het hele toeslagen circus zoveel mogelijk terugbrengen tot een beperkt aantal, die ook bij de Belastingdienst eenvoudiger zijn uit te voeren en daardoor hopelijk menselijker kan worden toegepast. ( Zie ook hierboven.) Of helemaal afschaffen en verwerken in de inkomstenbelasting.

Bedrijven

Nederland is een zeer aantrekkelijk vestigingsland om een scala aan redenen. We moeten vooral bedrijven willen die zich hier daarom willen vestigen en niet alleen vanwege een gunstig belastingtarief. De andere kant van de medaille is dat ze dan ook bijdragen door banen die nodig zijn door groei, door investeringen te doen en door belastingen te betalen.

NB: ook hier is door recente regeringen steeds gefocust op geld, terwijl net als bij de hoge salarissen al lang duidelijk is dat het overgrote deel van de mensen en bedrijven gemotiveerd worden door een scala aan factoren, waarbij de financiële component maar tijdelijk motiverend werkt.

Nederlandse bedrijven worden niet gelijk behandeld; de regering trekt grote en internationale bedrijven voor, terwijl banen en investeringen komen van het MKB. Gelijke monniken, gelijke kappen.  De deals met grote bedrijven worden daarom zoveel mogelijk gestandaardiseerd waarbij het uitgangspunt is dat alle bedrijven in Nederland, groot of klein, Nederlands of internationaal, gelijk behandeld en ook gelijk belast worden.

Het MKB, incl. de landbouw en veeteelt, is de motor voor innovatie en banengroei. De jongensachtige fascinatie van de VVD voor grote bedrijven en hun lobbywerk daarvoor (incl. de tabaksindustrie!) zal worden vervangen door het ondersteunen van bedrijven op rationele gronden (innovatie, banengroei, duurzaamheid, diversiteit).

Belastingontwijking en belastingvlucht?

Of het om Nederlandse of internationale bedrijven gaat: belastingontwijking en belastingvlucht zullen actief worden ontmoedigd en gaten in de wetgeving zullen zo goed mogelijk worden dichtgespijkerd. Bij een eventuele volgende crisis zullen alleen bedrijven worden geholpen die volledig belasting betalen. De lagere belastinginkomsten van bedrijven die dan zullen vertrekken worden in de praktijk gecompenseerd, want veel meer bedrijven zullen blijven en meer belasting gaan betalen.

Wij innen belastinggeld van ontwikkelingslanden (en vaak migratielanden)

Het is ook goed omdat, als het om belastingontwijking door bedrijven en personen uit ontwikkelingslanden, en vaak migratielanden gaat, deze kortingen als een boemerang bij ons terugkomen. Weinig belasting hier betekent slechter onderwijs en minder kansen daar. En dus redenen voor burgers om hun heil elders te zoeken.

Steun bij crises: voorwaardelijk

Bij een volgende crisis waar financiële hulp van de overheid nodig is, zullen alleen bedrijven worden geholpen die een goede balans hebben tussen dividend uitbetalen en lenen voor inkoop van eigen aandelen <-> in Nederland afdoende belasting betalen, en investeringen in productiviteit en duurzaamheid, naast investeringen in personeel met adequate lonen, diversiteit, gelijkheid in beloningen. Bedrijven en organisaties zal daarnaast worden gevraagd om de komende jaren een minimale buffer aan te leggen om bijv. 3 maanden te kunnen overleven zonder staatssteun.

Dezelfde criteria zulle worden gebruikt bij subsidies, aanbestedingen e.a.

Financiën en duurzaamheid

Financiën zal, samen met Economie, regelingen en garanties moeten opstellen om de duurzame transitie mogelijk te maken, w.o. leningen aan boeren of garanties daarvoor, en idem voor alternatieve woonvormen die op de huidige hypotheekmarkt moeilijk gefinancierd kunnen worden. Ook zal duurzaamheid, d.w.z. investeringen in isolatie of duurzamere energievormen, een vast aspect, en criterium, moeten worden voor hypotheken, leningen e.a.

Ook de investeringen van Financiën in KLM e.a. zullen duurzaam moeten worden. En dat geldt ook voor belastingvoordelen en subsidieregelingen (zoals Duitsland in dit corona-jaar zelfs doet bij de auto-industrie).

Staatsschuld

Betaalbaarheid van nieuwe ontwikkelingen en de staatsschuld

De afgelopen regeerperioden lijkt de staatsschuld een hoger doel op zich te zijn geworden. Alsof je in een bedrijf, waar je toch de concurrentie voor wilt blijven geen nieuwe machine koopt, omdat je dan een minder mooi accountantsrapport krijgt. Voor infrastructuur, wonen, duurzaamheid, onderwijs, zorg e.a. zijn investeringen nodig op de lange termijn. De staatsschuld zal daardoor tijdelijk moeten groeien (nog los van het corona-effect).

NB: Overigens was de Staatsschuld, kijkend naar het achterstallig onderhoud in de publieke sector bij wonen, onderwijs, politie e.a. te laag! We waren trots als een pauw in Europa, maar gaven dus gewoon te weinig uit en nu zitten we met achterstallig onderhoud. (Zie ons verhaaltje over Rutte als penningmeester van een VVE.)

Dus niet eerst aflossen of eerst weer ‘gewoon’ groeien?

  • Overheid: Nederlanders horen al heel lang dat we minder belastinggeld moeten uitgeven zodat we kunnen sparen voor een buffer. En dus hebben we bespaard op de publieke sector en onvoldoende geïnvesteerd in de toekomst.
  • Maar … die publieke sector en investeringen zijn er niet voor niets. De regeringspartijen hebben dat bij de investeringen nu ook eindelijk door (bij de financiele crisis is de economie kapot bezuinigd en heeft Nederland 1,5 langer een recessie gehad).
  • Investeringen zijn ook zonder crisis juist nuttig om innovatieve ontwikkelingen in gang te zetten, waar dat voor bedrijven in hun eentje een te groot risico is.
  • En bijv. bij duurzaamheid is gebleken dat het de Nederlandse bedrijven niet is gelukt om duurzaamheid zonder de overheid een flinke slinger te geven.
  • Ook geld voor de publieke sector is goed besteed. Als deze beter functioneert, dan houden mensen meer koopkracht over voor aankopen, zijn minder ziek, minder werkeloos etc.. Tel uit je winst!
  • Die investeringen zijn dus te financieren door te lenen, maar ook door het belastingstelsel te moderniseren, waardoor er meer geld gaat naar investeringen in bedrijven.
  • Samenvattend: al die plannen kunnen we financieren, en het is ook verstandig om dat te doen. Het zal even wennen zijn dat we dan niet meer het braafste jongetje in de klas zijn in de EU.

Niet noodzakelijk evenredig meer schuld

Tegelijkertijd zijn er in genoemde sectoren ook voordelen te behalen door anders te gaan werken. Ook meer samenwerking in de EU zal tot besparingen leiden. En tenslotte: Financiën heeft dus zijn eigen huishoudboekje niet op orde, en zal dus snel aan de slag moeten om te bezien waar ons belastinggeld blijft en wat het oplevert. Niet (meer) wenselijke investeringen maar ook verleende kortingen worden stopgezet, waardoor belastingen omlaag zouden kunnen, of meer projecten gesteund kunnen worden die een positief effect hebben. (zie hieronder)

Financiën op orde

Ons nationale huishoudboekje is niet op orde. Van oudsher wordt er in de overheidsfinanciën op een geheel eigen wijze met het belastinggeld van burgers en bedrijven omgesprongen. Er wordt begroot, uitgegeven, bezuinigd, lasten verlicht, meevallers herbesteed, kortingen gegeven, heffingen geheven, budgetten opgemaakt en …. verkiezingscadeaus uitgedeeld.

Wat geven we uit waaraan en werkt dat?

Nederland, en dus Financiën, heeft nog steeds zijn kasboekje niet op orde. Maatregelen, begrotingen, bezuinigingen, meevallers, projecten: van vele miljarden investeringen van ons belastinggeld is niet duidelijk wat het oplevert. Ondertussen wordt er in het parlement gekibbeld over tientallen miljoenen en dat is dus op zijn zachtst gezegd vreemd.

Het is veel te onduidelijk wat het oplevert. De Rekenkamer zei in 2017 over de afgelopen 5 jaar: “Het is niet duidelijk wat de precieze gevolgen, opbrengsten en consequenties zijn van de bezuinigingen die tussen 2011 en 2016 door de overheid zijn doorgevoerd, meldt de Algemene Rekenkamer maandag (3 oktober). … welke prijs burgers en bedrijven bedrijven hiervoor betaalden is volgens het onafhankelijke orgaan dat de overheidsuitgaven controleert niet duidelijk. … Het kabinet zou daarom alsnog onderzoek moeten doen naar de financiële en maatschappelijke gevolgen van de belangrijkste bezuinigingen en lastenverzwaringen van de laatste jaren, aldus de Rekenkamer in het rapport. Het is wel aannemelijk dat de in totaal 486 maatregelen die door de afgelopen drie kabinetten zijn uitgevoerd, hebben bijgedragen aan een verbetering van de overheidsfinanciën. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) verbeterde het begrotingstekort van 4,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2011 naar een tekort van 1,4 procent dit jaar. Ook de staatsschuld liep de afgelopen jaren gestaag terug. De kabinetten-Rutte hebben nooit bijgehouden wat het effect van al die honderden maatregelen is geweest. (vrij naar Nu.nl).

En dit betekent ook dat er niet bijgestuurd kan worden. Daar is immers geen aanleiding voor, door ontbrekende transparantie.

Elk wet, maatregel en uitgave moet daarom voorzien worden van een paragraaf over financieel en maatschappelijk rendement, incl. rapportages en geplande tussenevaluaties. En bij de uitvoering moet er altijd een plan opgesteld worden (was lang niet verplicht). Begrotingen, subsidies e.a. zullen structureel transparant geëvalueerd moeten worden door de Rekenkamer, in aanvulling op het werk dat ze al doen. Sinds 2017 is er overigens wel wat verbeterd, en er is de Voorjaarsnota, maar dat werkt nog onvoldoende.

Meevallers: hoe komt het?

En er blijven maar miljarden meevallers komen van door het Parlement besloten doelen. Kennelijk is het geaccepteerd dat er meevallers zijn van 3 miljard, of dat er toch nog 2 miljard gevonden wordt. Hetzelfde geldt voor meevallers: als er 3 miljard ‘meevalt’ dan is dat dus niet uitgegeven, terwijl de Kamer dat wel heeft besloten, of het effect van een maatregel is groter dan gedacht.

In het eerste geval heeft het ministerie of de betrokken instantie niet goed begroot of heeft te weinig activiteiten ontplooit die geld kosten? In het tweede geval is het effect groter; dit kan namelijk betekenen dat burgers of ondernemers harder worden geraakt dan bedoeld. In beide gevallen moet er eerst worden uitgezocht wat er is fout gegaan, voordat de Staatsschuld ermee wordt afgelost of er een andere bestemming wordt gevonden.

Meevallers: wat ermee te doen?

Staatsschuld omlaag

Die meevallers worden onvoldoende opnieuw geïnvesteerd, maar door de afgelopen regeringen het liefst steevast worden gebruikt om de staatsschuld te verminderen. Wat ons betreft zou het terugbrengen van de staatsschuld een eigen onderdeel van de begroting moeten zijn; niet een zwart gat waarin alles wat niet is uitgegeven in verdwijnt.

Gelegenheidsmaatregelen

Wel blijkt dat meevallers ook gebruikt worden voor het vervullen van de wensen van de coalitiepartijen en andere partners in een minderheidskabinet. Het toch vrijmaken van extra geld voor bijv. het onderwijs wordt dan gezien als extraatje van een gulle regering (die dus zijn eigen huishoudboekje niet op orde heeft). En in een verkiezingsjaar worden vaak extra veel mensen blij gemaakt door de koopkracht op peil te houden.

Belastingverlaging of versterken van succesvolle maatregelen?

Als het kabinet 2 miljard ‘vindt’, geef het dan maar terug in de vorm van belastingverlaging. En er zijn veel doelen te bedenken voor het bestede geld en het is zonde geld uit te geven als je niet weet wat het effect is per maatregel. Of besteed het alsnog aan een noodzakelijke maatregel die we hebben uitgesteld.

Bezuinigen: dus het kon sowieso voor minder?

Het bijzondere aan bezuinigen is dat een regeringscoalitie plannen maakt of geld uitgeeft aan vaste kosten, om vervolgens te zeggen dat een deel van dat geld wel wat minder kan. Als dat geld dan kennelijk niet nodig is, waarom is die uitgave dan niet eerder bijgesteld naar omlaag? En als het geld wel nodig is, wat komt er dan niet terecht van de doelstellingen van dat geld? Vanuit de aanname dat het oorspronkelijke plan en budget goed onderbouwd waren, betekent minder geld namelijk minder resultaten of resultaten van een lagere kwaliteit.

Algemeen beleid, maar ook toeslagen, kortingen, lastenverlichting, koopkracht herstel e.d.

Ook hier geldt dat er aan een secundaire knoppen wordt gedraaid om effecten van beleid bij te stellen. Er is nagedacht over maatregelen, belastingschalen en bezuinigingsoperaties. Die hebben het effect, maar vervolgens moet dat effect weer verminderd worden. Men zou denken dat de maatregel wordt aangepast, maar dat is dan kennelijk te lastig. En op dit soort mechanismen is een belastingstelsel gebouwd dat nauwelijks te versimpelen valt. Ons voorstel is om overnieuw te beginnen.

Vervreemding bij overheidsgeld; van Monopoly naar ‘our tax dollars at work’!

Marx bedoelde met vervreemding iets anders, maar wat ruimer geformuleerd is er met overheidsgeld toch sprake van vervreemding. Een belangrijke issue met overheidsgeld is namelijk dat het voor een aantal spelers een soort Monopolie geld is. Het uitgeven van overheidsgeld is een ander type handeling dan de zorgvuldige manier waarop de eigen boodschappen worden gedaan.  Wat ons betreft zullen we moeten beginnen met het invoeren van vergaande transparantie. Daarmee wordt het aan overheid en burgers duidelijk waar het geld aan is besteed en wat het heeft opgeleverd. Daarna volgt vanzelf de discussie of het de volgende keer niet beter kan.

Budgetten, fte’s en andere instrumenten; ontslaan en inhuren

Een ander aandachtspunt is het werken met budgetten, fte’s, potjes e.d. Budgetpotjes worden zorgvuldig gescheiden gehouden, zodat iemand die een te dure leverancier inschakelt voor een project in de erfgoedsector niet hoeft te voelen dat er daardoor minder geld is voor invaliden in de thuiszorg.

En zo kan het gebeuren dat gemeenten uit het zorgbudget geld overhouden, en dat dat geld dan in de algemene pot verdwijnt. Argumentatie: we hebben geen apart potje dat we over hebben van dit zorggeld. Er wordt dus 1) geld overgemaakt op basis van een inschatting die veel te ruim kan zijn, 2) gemeenten hebben niet verplicht potjes per budget, 3) als er geld over is, mag de gemeente het houden. Dit is in de zorg, maar ook bij onderwijs e.a. beleidsterreinen het geval.

Ander voorbeeld: er komt bij een overheidsorganisatie een opdracht: minder mensen!  De ‘overheid moet immers kleiner’. De directie, bijvoorbeeld van een justitiële informatiedienst, ontslaat mensen (fte’s), begeleid hen met de overgang naar het zelfstandig ondernemerschap en huurt hen in (want het werk moet gewoon nog worden gedaan). Daarmee is die dienst duurder uit en afhankelijk geworden van externen die ook naar andere opdrachtgevers kunnen gaan.

Er wordt hier niet goed met ons belastinggeld omgegaan. Partij Helder denkt dat hier veel te verbeteren en veel te besparen valt.

Slechte uitvoering: veel belastinggeld niet goed besteed

Elders hebben we beschreven hoe de overheid beter zou kunnen functioneren.

Inkoop

Inkoop is een vak. Dat is niet iets van een Directeur-Generaal er even bij kan doen, of een commissie van een aantal ambtenaren ineens kan doen bij VWS om medicijnen in te kopen. Er komt daarom een Staatssecretaris van Inkoop die alle inkoop kritisch gaat toetsen, waaronder alle vergoedingen gerelateerd aan werk. (Er zijn zoveel trucs verzonnen, bijv. bij de luchtverkeersleiders, dat we ons met een term als ‘topinkomen’ of ‘topsalaris’ al meteen juridisch teveel beperken.)

Alle inkoop- en salarisbeslissingen boven een normbedrag moeten worden geaccordeerd. Een voorbeeld is zojuist al genoemd: kennelijk kunnen de bestuurders bij de Publieke Omroepen dus niet inkopen. Daar zal grondig onderzoek naar moeten worden gedaan. Uitbreiding naar gemeenten e.a. zal ook nodig zijn, gezien het aantal politiefunctionarissen e.a. met te hoge salarissen. Goede inkoop wordt overigens zeker niet alleen gedaan op basis van prijs, zoals veel ministers lijken te denken.

 

Open data voor iedereen

Transparantie: open data voor iedereen

Open data is informatie die op een open en voor software leesbare manier is opgesteld en op het internet is gepubliceerd, en die zoveel mogelijk zonder beperkingen kan worden hergebruikt. Alles hangt daarbij natuurlijk af van de kwaliteit en de consistentie van de informatie (zijn alle velden op de juiste manier gevuld, worden er standaarden gebruikt, bijv. voor plaatsnamen etc.).

Partij Helder vindt dat alle partijen in de publieke sector zo snel mogelijk goede open data en ‘open documenten’ ter beschikking moeten stellen. Dit geldt naast ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen, bestuursorganen, CBS, CPB, WRR etc. ook voor musea, zorgverzekeraars e.a.

De mate waarin hieraan wordt voldaan zal een belangrijk criterium moeten worden bij financiering, subsidies e.a. Wij hechten hier zoveel waarde aan omdat het met publieke middelen verkregen informatie betreft die een nog nauwelijks voorstelbare maatschappelijke en economische waarde heeft.

Daarnaast dient het de vergaande transparantie die wat Partij Helder betreft een belangrijk middel is om het vertrouwen in de overheid en haar functioneren te herstellen.

Wat is open data?

Open data is informatie die op een open en voor software leesbare manier is opgesteld en op het internet is gepubliceerd, en die zoveel mogelijk zonder beperkingen kan worden hergebruikt. Alles hangt daarbij natuurlijk af van de kwaliteit en de consistentie van de informatie (zijn alle velden op de juiste manier gevuld, worden er standaarden gebruikt, bijv. voor plaatsnamen etc.).  Zie verder hieronder voor toelichtingen op Open Data en Bestuur en Open data.

Open Data verwerken vereist meestal technische kennis van bestandsformaten, data etc., maar met behulp van open data kunnen apps en andere programma’s worden gemaakt die een grote waarde kunnen hebben voor de maatschappij. Een goed voorbeeld is Buienradar (met open data van het KNMI).

Wat is het niet: Big Data

Bij Big Data gaat het niet om open data of niet. Bij Big Data gaat het om de hoeveelheid. Volgens WikipediaMen spreekt van big data wanneer men werkt met een of meer datasets die te groot zijn om met reguliere databasemanagementsystemen onderhouden te worden. (Ons standpunt over Big Data)

Open data: van verplicht naar normaal

Nederland is al een eindje op weg met ‘open data’. Het gaat alleen te langzaam. Partij Helder vindt dat de overheid maar ook alle andere partijen in de publieke sector op 31 december 2018 de (nog af te spreken) selectie van open data ter beschikking moeten stellen, conform de afgesproken kwaliteit (bij voorkeur vanaf ****; zie hieronder). Elk jaar daarna zullen de eisen hoger worden. De mate waarin hieraan wordt voldaan wordt een belangrijk criterium bij financiering, subsidies e.a. Wij hechten hier veel waarde aan omdat het met publieke middelen verkregen informatie betreft.

Waar mogelijk zullen er per sector afspraken gemaakt worden, bijv. onder regie van het NEN, om te zorgen dat de data optimaal te gebruiken en te koppelen is door gemeenschappelijk gebruik van metadata-standaarden.

Open data en bedrijven en organisaties

Ook voor bedrijven en organisaties zijn open data een belangrijke bron van informatie voor alles van strategische besluitvorming tot belading van vrachtschepen in de binnenvaart. Met de genoemde afspraken per sector kan er, anoniem, getoetst worden hoe de eigen organisatie het doet t.o.v. vergelijkbare organisaties. In de ontwikkelingssamenwerking zijn hiervoor stappen gezet, maar ook hier kan het sneller.

Open data en bestuur

Digitale transparantie is een vereiste voor de moderne democratie en rechtsstaat. Het versterkt de informatiepositie van inwoners, journalisten en belangenorganisaties, en zelfs die van ambtenaren en politici. Overheden en politici kunnen hiermee verantwoordelijk gehouden worden en het verbetert besluitvormingsprocessen. Dit zorgt voor een effectievere en efficiëntere overheid.

Open Data

Van gemeenten tot intergouvernementele organisaties: alle overheden en politieke organisaties produceren, verzamelen en archiveren informatie. Informatie zoals notulen van volksvertegenwoordigende organen, wetten, stemresultaten, verkiezingsuitslagen, financiën, aanbestedingen, inkoopdata en nevenfuncties van overheidsfunctionarissen. Het vrijgeven van deze informatie als open data brengt innovatie naar de wereld van politiek en bestuur.

Hergebruik

Met deze open data kunnen toepassingen gemaakt worden die overheidsfinanciën en beleid monitoren en volgen. Het stelt beleidsmakers, belangenorganisaties, journalisten en inwoners in staat om te analyseren, benchmarken, fact-checken, monitoren, discussiëren, bij te dragen en te informeren. Dit maakt open overheidsdata het fundament voor innovatieve manieren van samenwerking, participatie en interventie op het vlak van politiek en bestuur.

Toelichting: wat is ‘Open Data’?

Introductie

(citaat van Wikipedia)

Open data is een term die wordt gebruikt om vrij beschikbare informatie aan te duiden. De voorwaarden waaronder deze informatie beschikbaar is wordt beschreven in licenties en gebruiksvoorwaarden. Bij open data wordt er wel naar gestreefd om de beperkingen in hergebruik tot een minimum te beperken. ….. De overheid hanteert de volgende definitie voor open data:

  • Compleet: alle openbare data en informatie
  • Primair: brongegevens, niet geaggregeerd
  • Tijdig: zo snel als kan, om nu te behouden
  • Toegankelijk: voor iedereen, voor elk legaal gebruik, zonder (fin.) drempels
  • Machine leesbaar: voor automatische verwerking
  • Non-discriminatoir: zonder opgaaf v. reden, zonder registratie
  • Open standaarden: zodat het format geen drempel is
  • Open licentie: geen beperking o.b.v. auteurswet, databankenwet, of geheimhouding

Verschillende overheden hebben al een register opgestart met verwijzingen naar open data. 

Linked Open Data: vijfsterrenmodel

Om partijen die open data publiceren te stimuleren om hun data in een zo herbruikbaar mogelijk formaat beschikbaar te stellen, heeft Tim Berners-Lee een vijfsterrenmodel voorgesteld. Hierbij worden de volgende sterren toegekend:

  • * De informatie is beschikbaar op het internet, in welk formaat dan ook.
  • ** De informatie is online beschikbaar in een gestructureerd formaat, dat geschikt is voor automatisch hergebruik (zoals Excel in plaats van een plaatje van een tabel).
  • *** De informatie is online beschikbaar in een open bestandsformaat (zoals CSV in plaats van Excel).
  • **** Al het bovenstaande, en bovendien wordt gebruikgemaakt van de open standaarden Resource Description Framework (RDF) en SPARQL, zodat anderen makkelijk naar de dataobjecten kunnen verwijzen.
  • ***** Al het bovenstaande, en bovendien wordt er naar data van anderen verwezen voor meer context van de data.

Linked Open Data (LOD) is ook een community project dat onder toezicht staat van de W3C-organisatie. Linked Open Data (vijf sterren) is het essentiële onderdeel van het Semantisch Web. Tegenwoordig spreekt men vaak ook over Linked data als het gaat over vrij beschikbare informatie op internet.

Toepassingen open data: Buienradar

Door het combineren van opengestelde data en publiceren via bijvoorbeeld een mobiele of web toepassing, kan deze gebruikt worden door burgers. Op deze manier geeft open data waarde terug aan de samenleving. Er zijn vele voorbeelden van het hergebruik van Open Data, zoals bijvoorbeeld Buienradar die gebruikmaakt van data van het KNMI. Ook op het gebied van veiligheid is er data beschikbaar, denk hierbij aan P2000 meldingen en aantallen aangiften. Deze data kan worden gebruikt om inzicht te bieden in de veiligheid van een bepaald gebied.

Deltaplan Digitaal

Deltaplan Digitaal

Dit plan behelst:

  • subsidies voor onderzoek in kunstmatige intelligentie voor doorontwikkeling op de Nederlandse markt (i.t.t. de huidige uitverkoop naar de VS)
  • optimale gegevensuitwisseling (standaardisatie, NEN)
  • kritische evaluatie en normering voor algoritmes die gebruikt mogen worden op platforms waar Nederlandse burgers lid van kunnen zijn (idem NEN)
  • inrichten van een ‘legerdivisie’ voor cyber warfare
  • een nutsbedrijf voor de basisinfrastructuur van kabel/glasvezel en mobiel internet. Nog sneller internet tot in alle uithoeken van Nederland.
  • robotisering waar mogelijk, wat een deel van het tekort aan arbeidskrachten door vergrijzing zal oplossen
  • inrichten van strakke privacy, zodat gegevensuitwisseling en big data gebruik ook acceptabel blijven/worden
  • stimuleren van technische vakken op opleidingen, mogelijk door verlagen van studiekosten

Nederland digitaal

Het gaat al goed met de uitrol van glasvezel, het aantal mensen dat producten maakt voor het web en daarop koopt en verkoopt, aan gaming doet etc. Het aantal apparaten dat via de netwerken, draden of draadloos, zal werken zal  exponentieel toenemen. En door digitalisering en robotisering zullen meer en meer onderdelen van ons leven zich online afspelen dan wel ondersteund worden door digitale en fysieke hulpmiddelen (robots, informatie- en beslissystemen).

Nederland zit bij de koplopers in digitalisering. Maar het kan nog beter, ook om ons land de leiding te laten nemen in verdere digitalisering met behoud van de menselijke maat. En om alle losse plannen samen te laten werken en de veiligheid en privacy te garanderen.

Deltaplan Digitaal behelst een programma dat loopt van versnelde uitrol van glasvezel in heel Nederland robots en internet of things tot vakken op de basisschool en cyber warfare. Open Data kunnen we nog wel een tandje bijzetten.

Onderwijs – technische studies gratis?

En ook zal het onderwijs beter moeten aansluiten op de nieuwe economie. Technische studies worden mogelijk, op alle niveaus van praktisch tot theoretisch, gratis voor Nederlanders om deze financieel aantrekkelijker te maken.

Veilige infrastructuur?

Het internet is al jaren veel meer dan toegang tot het web voor particulieren, bedrijven en organisaties. Het belang van een veilig en stabiel internet zal door het ‘internet of things’, zelfrijdende auto’s en andere ontwikkelingen nog exponentieel groter worden. Het is de vraag of het samenspel van elkaar concurrerende telecom- en kabel/glasvezelbedrijven een infrastructuur garandeert die de privacy waarborgt en tegelijkertijd tegen aanvallen bestand is. Dit geldt des te meer voor een noodsysteem dat de overheid in staat moet stellen te reageren op aanvallen of andere ‘events’ als grote overstromingen.

In het kader van onze digitale veiligheid, ook gezien de spionage en aanvallen vanuit andere landen, is het onverstandig dit aan marktpartijen over te laten. Het kan daarom onvermijdelijk worden dat er (alsnog) een nutsbedrijf in het leven wordt geroepen dat de basisinfrastructuur van vast- en mobielinternet en kabel en glasvezel gaat verzorgen. Bij elektriciteit is Tennet een vergelijkbare organisatie. De splitsing tussen beheer en transport van energie wordt daarmee dus ook toegepast bij communicatie.

De oude ‘nutsvoorzieningen’ van post, telegrafie en telefonie komen daarmee deels weer terug bij de overheid. Internet kan immers beschouwd worden als “zijnde van openbaar nut omdat het belangrijke producten of diensten levert die in het algemeen belang zijn” (Wikipedia: Nutsbedrijf).

Ook komt er een vijfde krijgsmacht onderdeel voor digitale oorlogsvoering, de Cyber Defense Force.

Robotisering

Wij willen de inzet in Nederland van robots sterk stimuleren, liefst met in Nederland ontwikkelde (onderdelen van) robots. Robots zullen allerlei werkzaamheden kunnen gaan overnemen, maar er zullen ook allerlei nieuwe banen bijkomen. Uitgangspunt voor ons is dat het er niet alleen om gaat om werk goedkoper te maken; dan is het niet meer dan een middel om te bezuinigen dan wel de winst te verhogen. Het doel moet zijn om de kwaliteit van ons leven en onze samenleving erop vooruit te laten gaan. Ook kan het bijdrage leveren om de gevolgen van de vergrijzing tegen te gaan.

Menselijke maat en privacy

Maar wel met de menselijke maat: robotisering als hulpmiddel om onze doelen te bereiken: dankzij robots meer tijd voor zorgverleners aan het bed wat sterk bijdraagt aan het genezingsproces. En vanuit strenge privacy regels.

Privacy – AVG – big data – Big Tech

Privacy, AVG, big data en Big Tech

Big Tech, maar in het algemeen ook het Web, zijn meer dan volwassen. Dat betekent ook dat vrijwel alles wat vroeger alleen offline gebeurde, nu ook online gebeurt. En dan hebben we het helaas ook over diefstal, kinderporno, phishing, grooming, trollen, fakeaccounts, deep fake video’s, doodsbedreigingen e.a.

Maar de anonimiteit van het internet betekent kennelijk ook dat mensen de omgangsvormen die ze in het echte leven moeten naleven vanwege sociale normen met ook repercussies, online volledig kunnen loslaten. Iedereen kan immers een gebruikersnaam kiezen naar believen, En dus vormt, naast de criminele activiteiten, ook verbaal geweld, sexting e.a. een groot nadeel van het vrijblijvende internet. Marktpartijen als Nu.nl zijn daarom al overgegaan tot een registratie van iedereen die wil reageren op hun website.

Daarom zullen wij voorstellen om op alle platforms waar kinderen en andere kwetsbare groepen komen, het verplicht wordt om om een echte naam en echte identiteit te vragen, die wordt bevestigd door hun ouders (met hun Digid). 

Bedrijven, organisaties en overheden, nationaal en internationaal, negeren de privacy grenzen. De Autoriteit Persoonsgegevens moet worden uitgebreid en de AVG moet worden geëvalueerd. Een onafhankelijke commissie zal, vertrouwelijk, beslissen om de belangen van burgers en bedrijven te garanderen, maar ook bij te dragen aan de nationale veiligheid. Voor wat betreft de overheid zal de Ctivd (Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten) meer democratische borging krijgen.

Burgers krijgen daarom een eigen privacy dashboard, waarin zij hun toestemmingen voor het leveren van informatie kunnen beheren. Dit dashboard zal er in verschillende versies komen van LBO tot HBO/WO niveau en verschillend talen. Social media, webshops en andere partijen kunnen daar dan hun toestemming komen ophalen. 

Privacy, AVG en Big Tech – we gedragen ons als eenden in een eendenkooi!

We leven in een wereld die steeds digitaler wordt. Die digitale wereld wordt meer en meer beheerst door grote buitenlandse bedrijven als Facebook, Google e.a.. Bedrijven als Google en Facebook weten nu al veel meer van u dan u voor mogelijk houdt. Daarnaast zijn zij druk bezig hun terrein te vergroten richting informatie over uw gezondheid.

De regels voor het waarborgen van onze privacy maar ook de digitale normen en waarden worden grotendeels bepaald door die bedrijven. Wij als burgers, maar ook de Nederlandse overheid, zouden onvoldoende middelen hebben om onze regels af te dwingen. En de Nederlandse overheid durft of wil geen vuist maken richting deze bedrijven; sterker nog de vriendschappelijke bezoeken worden breed uitgemeten.

Gratis ‘verkoop’ van onze privé data

De regels voor het waarborgen van onze privacy maar ook de digitale normen en waarden worden grotendeels bepaald door die bedrijven. Als huidige ontwikkelingen online doorzetten dan zal een deel van de burgers zijn privacy (onbewust) blijven ‘verkopen’, en een ander deel zal zich terugtrekken. De digitale toekomst is veel te mooi om deze te laten gijzelen door steeds minder maar steeds machtiger bedrijven.

Big Tech en Nederlandse normen

Een belangrijk beginsel is daarom dat Nederland het recht heeft om het digitale leven in Nederland in te richten naar eigen, democratisch, goeddunken. Wij als burgers, maar ook de Nederlandse overheid, lijken onvoldoende middelen te hebben om onze regels af te dwingen. En dus worden afbeeldingen of teksten weggecensureerd die in Nederland niet verboden zijn.

Als we censuur al terecht vinden op social media, dan zal het toch bij een nationale Nederlandse onafhankelijke instantie moeten liggen, met inzage van redenen of klachten, en een mogelijkheid tot beroep. Zoals het nu kennelijk werkt kan, in de groeiende cancel-cultuur, een groepje mensen op bijvoorbeeld LinkedIn hen een reden geven om je account letterlijk te ‘cancellen’.

Dat het niet zo werkt dat Facebook, Instagram, Twitter en Linkedin meteen zouden luisteren naar zo’n Nederlandse instantie dat is aannemelijk. Maar toch zullen we iets moeten doen, want door hun dominantie positie hebben de grote Amerikaanse tech-platforms nu een te grote, ook culturele, invloed.

Dat lukt toch niet? Deze bedrijven draaien op aantal bezoekers en bezoekjes; en dat is meteen ook onze kracht!

Overheid speelt een dubbelrol

De overheid beschermt haar burgers en bedrijven onvoldoende. Deels omdat zij er niet op zijn toegerust, en deels omdat zij zelf de privacyregels willen overschrijden. In feite leggen ze de alarminstallatie aan, maar ze doen dat zo ze zelf wel ongemerkt naar binnen kunnen.

De bevoegdheden en kennis van het Autoriteit Persoonsgegevens (AP) moeten daarvoor worden uitgebreid.  Omdat de overheid of zelf regels overtreedt of data aan derden doorlevert zonder ons medeweten, zullen de bevoegdheden van het AP nog verder versterkt moeten worden.

Bedrijven en organisaties (zeker in de zorg) zullen moeten worden geholpen om vaak verouderde en ontoereikende privacy maatregelen te updaten en future proof te maken. Waar nodig moet de AVG geëvalueerd worden, omdat o.a. bij de Toeslagen-affaire bleek dat het maatregelen die juist in het belang van burger(slachtoffer)s in de weg zit. Als de opsporingsmogelijkheden worden uitgebreid, dan zal ook het externe toezicht op het gebruik van onze data moeten worden versterkt.

Privacy dashboard voor alle burgers en bedrijven

De vele overtredingen van de AVG, de datahacks maar ook de klantonvriendelijke manier waarop uiteindelijk toch toestemming wordt verkregen van de klant zelf (steeds weer nieuwe voorwaarden en bijgewerkte apps met toch weer toestemming) laat zien dat het tijd is dat we het omdraaien.

Wij denken dat burgers & bedrijven versterkt moeten worden om tegenwicht te kunnen bieden aan de datahonger van internationale mediabedrijven maar ook hun eigen overheden, verzekeraars e.a. Burgers en bedrijven krijgen een eigen privacy dashboard, waarin zij hun toestemmingen voor het leveren van informatie kunnen beheren.

De burger bepaalt zelf zijn profiel (in voor hem of haar begrijpelijke taal op elk taalniveau) en krijgt daarvoor een privacy dashboard. Overheid, social media, apps, zorginstellingen e.a. moeten hun informatie komen ophalen, voor zover nodig om die specifieke transactie te verrichten. Dit zal ook de lasten voor die partijen voor het naleven van de AVG sterk verlagen.

Dit dashboard zal er in verschillende versies komen van LBO tot HBO/WO niveau.

Het door de NPO ontwikkelde NPO id is mogelijk een goed voorbeeld: Het NPO ID biedt een inlogsysteem waarmee Gebruiker een consistente toegang tot alle diensten van de NPO krijgt. Wanneer Gebruiker is ingelogd kan Gebruiker zijn/haar persoonsgegevens en referenties en gegevens over de diensten van de NPO waarvan gebruik is gemaakt, beheren. Gebruikers zijn te allen tijde in staat om hun persoonlijke accountinformatie te raadplegen en te bewerken en om links naar websites of applicaties van Media Partners te creëren of te wissen. 

Big data voor ons allemaal – maar met de AVG

Grotere ondernemingen, en een deel van de kleine, zijn al druk bezig met big data: verzamelen, duiden en ernaar handelen. De overheid moet zeker niet achterblijven, niet alleen met big data als ondersteuning voor beleidsvorming maar ook voor opsporing. In zorg en onderwijs maar ook bij justitie kan big data helpen bij vinden van patronen, onderzoek naar effecten van beslissingen en bij het ontwikkelen van beslissystemen.

Ook zullen overheden van ministeries tot gemeenten meer open data moeten gaan publiceren, conform de afgesproken standaarden.

Privacy is hierbij altijd een belangrijk uitgangspunt. Gezien de datahonger van de overheid en de grenzen die hierbij worden overschreden, zal een onafhankelijk orgaan als de Autoriteit Persoonsgegevens meer mogelijkheden moeten krijgen voor toezicht en sancties, ook naar ministeries en gemeenten.

Overheid – wel, maar onder curatele

De overheid moet zeker niet achterblijven, niet alleen met big data als ondersteuning voor beleidsvorming maar ook voor opsporing. Privacy is hierbij vanzelfsprekend het belangrijkste uitgangspunt. Gezien de ervaringen met de overheid en privacy (zie ook de Toeslagen-affaire), zal een externe instantie permanent, gevraagd en ongevraagd, direct toezicht moeten kunnen houden op het gebruik van de data, conform de verschillende wetten van AVG tot Grondwet.

Big data in de zorg

Met (geanonimiseerde) big data kan artsen informatie worden aangeboden waarin de effectiviteit van behandelingen, medicijnen en middelen in vergelijkbare gevallen wordt getoond. Artsen stellen elkaar dit soort vragen van oudsher al, maar daar worden privacy-gevoelige apps voor gebruikt als Whatsapp. Onderzoeken naar belangenverstrengeling in de zorg zouden niet eenmalig moeten zijn; dit kan goed een onderdeel vormen van een blijvende monitor op misstanden in de zorg.

Big data bij justitie

Zo kan Justitie big data gebruiken bij het verder verbeteren van de rechtsspraak omdat met big data patronen in de behandeling van burgers of het proces opgespoord kunnen worden. Maar ook herkennen van patronen bij vastgoedtransacties, incassobureaus e.d.

Big data voor alle bedrijven

Grote bedrijven hebben al eenvoudiger toegang tot big data omdat het toepassen ervan nu nog een flinke investering vergt (systemen, analisten, duiding). Om ook het MKB versneld toegang te geven zal er bijv. bij de KVK’s big data centra moeten komen per sector. Ook kleinere bedrijven kunnen dan bijv. de eigen data toetsen aan de in de hele sector verzamelde data, of gezamenlijk onderzoeksvragen formuleren.

Big data voor alle burgers

Daarnaast zouden burgers overheid en bedrijfsleven met big data kunnen controleren. De controlerende taak van onze parlementsleden kunnen we helaas onvoldoende aan hen overlaten. Er is kennelijk nog een instantie nodig die burgers die laat zien of verkiezingsbeloftes worden omgezet in beleid, welke wetten werken, en welke niet; welke subsidies echt iets opleveren, en welke niet.

Privacy

Privacy van burgers en bedrijven moet wel een uitgangspunt zijn bij het uitbouwen van het gebruik van big data. Gezien de slechte staat van de dienst van de overheden op de verschillende niveaus zal de Autoriteit Persoonsgegevens meer bevoegdheden en middelen moeten krijgen om haar rol adequaat te kunnen spelen (en niet minder, zoals in de Begroting 2021).

Niet naïef

Wel moeten we rekening houden met criminaliteit en terrorisme; toezicht (onder democratisch bestuur) is noodzakelijk. En de AP moet niet minder (Begroting voor 2021) maar meer middelen krijgen om echt op te treden.

Toelichting: Big data

Inleiding
(Citaat van Wikipedia)  Men spreekt van big data wanneer men werkt met een of meer datasets die te groot zijn om met reguliere databasemanagementsystemen onderhouden te worden. Big data spelen een steeds grotere rol. De hoeveelheid data die opgeslagen wordt, groeit exponentieel. Dit komt doordat consumenten zelf steeds meer data opslaan in de vorm van bestanden, foto’s en films (bijvoorbeeld op Facebook of YouTube) maar ook doordat er steeds meer apparaten zelf data verzamelen, opslaan en uitwisselen (het zogenaamde internet der dingen) en er steeds meer sensordata beschikbaar zijn. Niet alleen de opslag van deze hoeveelheden is een uitdaging. Ook het analyseren van deze data speelt een steeds grotere rol. Deze data bevatten immers een schat aan informatie voor marketingdoeleinden.
Definitie

De definitie van big data is niet altijd duidelijk en de term big data wordt vaak ten onrechte gebruikt. Volgens Gartner gaat het om drie factoren:

  • de hoeveelheid data;
  • de snelheid waarmee de data binnenkomen en/of opgevraagd worden;
  • de diversiteit van de data. Hiermee wordt met name bedoeld dat de data ongestructureerd zijn en niet in een traditionele database opgeslagen kunnen worden.

Als aan minimaal twee van bovenstaande factoren is voldaan, spreekt men in het algemeen over big data.

Drie andere factoren zijn:

  • de variatie in de data. M.a.w. verschillende bronnen kunnen elkaar tegenspreken en het geheel extra compliceren;
  • de kwaliteit van de data: de ene bron is minder betrouwbaar dan de andere;
  • de complexiteit van de data: de mate waarin ongestructureerde data van verschillende bronnen met elkaar te combineren zijn.